ประวัติความเป็นมา - วัตถุประสงค์

จากการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินไปเยี่ยมเยียนราษฎรในเขตพื้นที่ภาคใต้ ทรงพบว่าพื้นที่จำนวนมากมีสภาพเป็นพรุ ซึ่งเป็นดินเปรี้ยวและมีคุณภาพต่ำไม่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางการเกษตรได้ จึงพระราชทานพระราชดำริให้จัดตั้งศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ ขึ้น เมื่อวันที่ ๑๘ สิงหาคม ๒๕๒๔ เพื่อศึกษา ค้นคว้า วิจัย ทดลอง และพัฒนาดินอินทรีย์และดินที่มีปัญหาอื่นๆ ในพื้นที่พรุ เพื่อนำมาใช้ประโยชน์ทาด้านการเกษตรรวมทั้งแสวงหาแนวทางและวิธีการพัฒนา ทั้งทางด้านการเกษตร การเลี้ยงสัตว์ และการเกษตรอุตสาหกรรมที่มีความเหมาะสมสอดคล้องกับสภาพพื้นที่ภาคใต้ เพื่อให้เป็นต้นแบบแห่งความสำเร็จให้พื้นที่อื่นๆ

การดำเนินงานภานในศูนย์ฯ
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ ดำเนินงานในลักษณะผสมผสานตามแนวพระราชดำริ เพื่อช่วยเหลือราษฎรที่เดือดร้อนจากสภาพปัญหาต่างๆ ให้ใช้ประโยชน์จากที่ทำกินได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตามแนวทางที่ได้รับพระราชทานพระราชดำริไว้ดังนี้

๑. การศึกษา ค้นคว้า ทดลอง วิจัย
เพื่อศึกษา และพัฒนาดินในพื้นที่พรุ ให้สามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางการเกษตรและด้านอื่นๆ ตลอดจนการปลูกพืช การเลี้ยงสัตว์ การเกษตรอุตสาหกรรม หาแนวทางและวิธีการพัฒนาด้านต่างๆ ให้เหมาะสมสอดคล้องกับสภาพแวดล้อม เป็นแนวทางและตัวอย่างของผลสำเร็จให้แก่พื้นที่อื่นๆ ต่อไป รวมทั้งเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนสื่อสารระหว่างนักวิชาการ นักปฏิบัติและเกษตรกรมาผสมผสานทางวิชาการถ่ายทอดประสบการณ์

๒. การพัฒนาแบบผสมผสาน
ผลสำเร็จที่ได้รับจากการศึกษาค้นคว้า ทดลอง ภายในศูนย์ฯ นำไปขยายผลเพื่อการพัฒนา โดยจัดทำในรูปแบบของการถ่ายทอดเทคโนโลยี สู่พื้นที่ของเกษตรกรในลักษณะการพัฒนาแบบผสมผสานกันทั้งด้านความรู้ การดำเนินงาน และการบริหารอย่างเป็นระบบ

๓. ประสานงานระหว่างส่วนราชการ
เป็นการประสานงาน ประสานแผนการบริหารจัดการระหว่างกรม กอง และส่วนราชการให้เกิดประโยชน์สูงสุดโดยยึดกรอบในการปฏิบัติงาน ตามแผนแม่บทโครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ โดยบางหน่วยงานดำเนินงานมาตลอดตั้งแต่เริ่มโครงการ บางหน่วยสิ้นสุดภาระกิจไปแล้ว และบางหน่วยเพิ่งเข้ามาร่วมงานใหม่

๔. ศูนย์บริการแบบเบ็ดเสร็จ
เป็นศูนย์รวมของการศึกษา ทดลอง และสาธิตที่ได้รับผลสำเร็จในทุกๆ ด้าน ในลักษณะของพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติที่มีชีวิต ให้ผู้สนใจเข้ามาศึกษาดูงานรูปแบบต่างๆ เช่น โครงการแกล้งดิน อันเป็นรูปแบบการพัฒนาพื้นที่ดินเปรี้ยวจัด การเกษตรทฤษฎีใหม่ การปรับปรุงน้ำเปรี้ยว นิทรรศการป่าพรุ การเลี้ยงสัตว์แบบพื้นบ้าน เป็นต้น

พื้นที่ดำเนินการ
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตั้งอยู่ระหว่างบ้านพิกุลทอง และบ้านโคกสยา ต.กะลุวอเหนือ อ.เมือง จ.นราธิวาส ประกอบด้วยพื้นที่ดำเนินการ ดังนี้

๑. พื้นที่บริเวณศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ เนื้อที่ ๑,๗๔๐ ไร่ เป็นที่ตั้งอาคารสำนักงาน แปลงทดลองในที่ลุ่ม บนที่ดอนสวนยางเขาสำนัก และอ่างเก็บน้ำใกล้บ้าน
๒ .พื้นที่พรุในจังหวัด เนื้อที่ ๒๖๑,๘๖๐ ไร่ แบ่งป่าพรุ ๓ เขต คือ เขตสงวน , เขตอนุรักษ์ และเขตพัฒนา
๓. พื้นที่หมู่บ้านรอบศูนย์ฯ มีทั้งหมด ๑๑ หมู่บ้าน ได้รับการส่งเสริมด้านการเกษตรและพัฒนาอาชีพให้สามารถ พึ่งตนเองได้
๔. ศูนย์สาขา ๔ สาขา คือ โครงการสวนยางตันหยง เนื้อที่ ๑๕.๘ ไร่ , โครงการพัฒนาหมู่บ้านปีแนมูดอ เนื้อที่ ๑๓๕ ไร่ , โครงการหมู่บ้านปศุสัตว์เกษตรมูโนะ เนื้อที่ ๑,๕๐๐ ไร่ , โครงการหมู่บ้านโคกอิฐ - โคกใน และบ้านยูโย เนื้อที่ ๓๐,๐๖๕ ไร่
๕. พื้นที่ที่มีพระราชดำริให้ดำเนินการ

หน่วยงานที่รับผิดชอบ

• กรมชลประทาน
• กรมควบคุมโรคติดต่อ
• กรมทางหลวงชนบท
• กรมป่าไม้
• สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด
• กรมที่ดิน
• กรมประมง
• กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน
• การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
• กรมปศุสัตว์
• กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ
• สำนักงานพาณิชย์จังหวัด
• กรมพัฒนาที่ดิน
• กรมการพัฒนาชุมชน
• มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
• กรมวิชาการเกษตร
• กรมการศึกษานอกโรงเรียน
• จังหวัดนราธิวาส
• กรมส่งเสริมการเกษตร
• กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม
• กองทัพภาคที่ 4
• กองทุนสงเคราะห์การทำสวนยาง จังหวัดนราธิวาส
• หน่วยบัญชาการทหารพัฒนา
• สำนักงานเกษตรและสหกรณ์ จังหวัดนราธิวาส
• กรมแผนที่ทหาร
• สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานราธิวาส
• สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย

ที่ตั้งแผนที่
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตั้งอยู่ระหว่างบ้านพิกุลทอง และบ้านโคกสยา ต.กะลุวอเหนือ อ.เมือง จ.นราธิวาส โทรศัพท์ 0-7363-1033, 0-7363-1038 โทรสาร 0-7363-1034

ติดต่อสอบถาม
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอเมือง จังหวัดนราธิวาส
โทรศัพท์ 0-7351-3562-3 โทรสาร 0-7351-3560
เว็บไซต์ : http://www.pikunthong.com
Fage Facebook : https://www.facebook.com/Pikunthong.Royal