Page 40 - ISSUE03
P. 40
จ ิมกระ สพระราชด ารัส นพระบาทสมเด็จ พระบาทสมเด็จพระนั เก ้าเจ้า ย ั ส รร ต
พระนั เก ้าเจ้า ย ั
ต่อมาพระบาทสมเด็จพระน่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรง
ั
็
ั
ด้วยเหตนแม้ในรชกาลพระบาทสมเดจพระนงเกล้า ประชวรบรรทมไม่หลับ ให้ทรงคลื่นเหียน เสวยพระกระยาหาร
ี
้
ั
ุ
่
เจ้าอยู่หัว ไทยจะมีสงครามกับประเทศเพื่อนบ้านหลายครั้งและ ไม่ถึงประมาณตามปกติได้ ไม่สบายพระองค์เสด็จออกได้บ้าง
ใช้เวลาการทาสงครามอย่างยาวนาน แต่ในปลายรัชกาล สงคราม มิได้บ้าง มาหลายเดือน
�
กับประเทศเพ่อนบ้านได้ยุติลง พร้อมกับประเทศเพ่อนบ้าน
ื
ื
ึ
่
�
ั
ึ
บางประเทศ เช่น พม่า และในเวลาต่อมาคือเวียดนาม กัมพูชา คร้นรุ่งขึ้นวันพ หัสบดีเดือน ๒ ข้น ๗ คา พระโรคมากข้น
ึ
ิ
และลาว ต้องเสียดนแดนและตกเป็นเมองขนของชาตตะวนตก พระบังคนเบาก็ขุ่นข้นเป็นตะกอน พระบรมวงศานุวงศ์เสนาบดี
้
ิ
ั
ื
ี
ุ
ู
ู
ี
ู
ที่เข้ามาล่าเมืองขึ้นในเอเชียตะวันออกเ ียงใต้อยู่ในเวลานั้น ข้าทลละออง ลพระบาทผ้ให ่ผ้น้อย ายหน้า ายในมความ
ร้อนใจ พร้อมกันปรึกษาให้แพทย์ประกอบพระโอสถทูลเกล้า
ั
ื
ั
ดังน้นเม่อพระบาทสมเด็จพระน่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรง ทูลกระหม่อมถวาย แล้วก็พากันนอนประจา องอยู่ท้งกลางวัน
ั
�
ประชวรหนัก ก่อนเสด็จสวรรคตจึงได้มีกระแสพระราชโองการ กลางคนทุกแห่ง พระโรคไม่คลาย พระอาการประทงอยู่ กาลัง
�
ื
ั
ตรัสกับพระยาศรีสุริยวงศ์ ช่วง บุนนาค จางวางมหาดเล็ก พระกายทรุดไปทีละน้อย
ในวันที่ ๑๑ กุมภาพัน ์ ๒๓ ๓ มีความตอนหนึ่งว่า
คร้น ณ วันพุ เดือน ๕ ข้น ๑ คา เวลา นา กา ๕ บาทเศษ
ึ
ั
�
่
ึ
จ่งรับสงให้ท่านพระยาศรีสุริยวงศ์ขยับเข้าไปให้ชิด ตรงกับวันท่ ๒ เมษายน พ ศ ๒๓ พระบาทสมเด็จพระน่งเกล้า
ั
่
ี
ั
�
ั
พระองค์ ให้ลูบดูพระองค์ท่วทั้งพระสรีรกาย แล้วดารัสว่า ร่างกาย เจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคต อยู่ในราชสมบัติ ๒๗ พรรษา สิริพระชนม์
ทรุดโทรมถึงเพียงนี้แล้ว หมอเขาว่ายังจะหายอยู่ไม่เห็นด้วยเลย ได้ ๖ พรรษา คิดอายุโหราได้ ๖๓ ปีกับ ๑๑ วัน
ี
ั
่
การแผ่นดนไปข้างหน้า ไม่เหนผ้ใดทจะรกษาแผ่นดนได้
็
ิ
ิ
ู
ั
กรมขุนเดชเล่า ท่านก็เป็นคนพระกรรณเบา ใครจะพูดอะไรท่านก ็ พระบาทสมเด็จพระน่งเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชโอรส
เช่อง่าย จะเป็นให ่โตไปไม่ได้ กรมขุนพิพิ เล่าก็ไม่รู้จักการงาน ๒๒ พระองค์ พระราชบุตรี ๒ พระองค์ รวม ๕๑ พระองค์
ื
ปั าก็ไม่สอดส่องไปได้ คิดแต่จะเล่นอย่างเดียว ท่สติปั า
ี
ั
ู
ิ
็
็
พอจะรกษาแผ่นดนได้อย่ กเหนแต่ท่าน าให ่ ท่าน าน้อย
๒ พระองค์ ก็ทรงรังเกียจอยู่ว่า ท่าน าให ่ถืออย่างมอ ถ้าเป็น
เจ้าแผ่นดินข้น ก็จะให้พระสง ์ห่มผ้าอย่างมอ เสียหมดท้งแผ่นดิน
ึ
ั
ดอกกระมัง ท่าน าน้อยเล่า ก็มีสติปั ารู้วิชาการช่างและ
การทหารต่าง อยู่ แต่ไม่พอใจท�าราชการ รักแต่การเล่นสนุก
เท่านั้น เพราะ ะนั้นจึ่งมิได้ทรงอนุ าต กลัวเจ้านายข้าราชการ
ี
ึ
เขาจะไม่ชอบใจเพียงน้ จ่งได้โปรดอนุ าตให้ตามใจคนท้งปวง
ั
ี
สุดแท้แต่เห็นพร้อมเพรียงกัน การต่อไปภายหน้าเห็นแต่เองท่จะ
รับราชการเป็นอ ิบดีผู้ให ่ต่อไป การศึกสงครามข้าง วนข้าง
ั
พะม่าก็เห็นจะไม่มีแล้ว จะมีอยู่ก็แต่ข้างพวก ร่ง ให้ระวังให้ดีอย่า
ให้เสียทีแก่เขาได้ การงานสิ่งใดของเขาที่คิดควรจะเรียนเอาไว้ก็
ี
ื
ให้เอาอย่างเขา แต่อย่าให้นับถือเล่อมใสไปทีเดียว ทุกวันน้คิดสละ
ู่
ห่วงให ่ได้หมด อาลัยอยแตวัด สร้างไว้ให ่โตหลายวัด ท่ยงค้าง
ี
่
ั
อยู่ก็มี ถ้าชารุดทรุดโทรมไป จะไม่มีผู้ช่วยทะนุบ�ารุง เงินในพระคลัง
�
ื
ั
ื
ี
ท่เหลือจับจ่ายใช้การแผ่นดินมีอยู่ส่หม่นช่ง ขอสักหม่น ๑ เถิด
ี
ี
ถ้าผู้ใดเป็นเจ้าแผ่นดินแล้ว ให้ช่วยบอกแก่เขาขอเงินรายน้ให้ช่วย รองศาสตราจารย์ ดร.ศานติ ภักดีค�า
ทะนุบ�ารุงวัดที่ช�ารุดและการวัดที่ยังค้างอยู่นั้นเสียให้แล้วด้วย รองเลขาธิการราชบัณ ิตยสภา
ู้เรียบเรียง
