Page 38 - ISSUE-02

๕ ๖

่
่
่
่
่
ราชการฝ่่ายู่หั่วเมองมล้ายู่ ในั่สม่ยู่ร่ชกาล้ท� ๓ ความสมพ่นั่ธ์์กบตะว่นั่ตก ในั่สม่ยู่ร่ชกาล้ท� ๓
่
้
ในรุชกาล้พรุะบาทสิมัเด็จพรุะนงเกล้าอยหัว ได็เกด็ ความัสิมัพันธ์รุะหัวางไทยกับตะวันตกในสิมััยรุัชกาล้ท� ๓
ั
ิ
ั
้
ั
�
่
�
็
์
ั
่
�
้
ั
�
ุ
่
ความัว�นวายขึ้�นในหััวเมัองมัล้าย่หัล้ายครุ�ง แตพรุะบาทสิมัเด็็จ เรุมัขึ้นใน พ.ศ. ๒๓๖๗ ซึ่้งเป็นตนรุชกาล้ท ๓ เวล้านนองกฤษ
ั
�
ั
่
ิ
�
้
�
�
ั
�
็
้
้
่
�
�
ุ
่
่
้
ุ
้
พรุะนงเกล้้าเจาอยหััว โป็รุด็เกล้้าฯ ใหัขึ้นนางผใหัญ่ไป็ควบคมัด็แล้ มัาทำทางพรุะรุาชไมัตรุชวนไทยใหั้เป็็นสิัมัพันธ์มัิตรุชวยกันตพมัา
ั
�
่
�
�
่
จด็การุทำใหั้หััวเมัองมัล้าย่มัความัสิงบเรุยบรุ้อย เมั�ออังกฤษสิามัารุถิ่เอาชนะพมั�าได็้แล้้วแล้้ว อังกฤษ (บรุษัทอ่สิต ์
่
่
ั
่
ิ
่
่
่
่
่
ใน พ.ศ. ๒๓๗๓ ตนกเด็�น หัล้านเจ้าพรุะยาไทรุบรุซึ่�งหัน อินเด็ย) ได็้สิ�งเฮืนรุ เบอรุ์นเขึ้้ามัาขึ้อทำหันังสิอสิัญ่ญ่า
่
้
่
ุ
่
่
ุ
่
่
ไป็อย�เกาะหัมัาก (ป็นัง) ยกทัพมัาต่เมัองไทรุบรุได็้ เจ้าพรุะยา พรุะบาทสิมัเด็็จพรุะน�งเกล้้าเจ้าอย่�หััว จงโป็รุด็เกล้้าฯ
ี
้
ั
นครุศรุธ์รุรุมัรุาช (น้อย ณ นครุ) ทรุาบจงใหั้เกณฑทัพหััวเมัอง ใหั้กรุมัหัมั�นสิรุินทรุรุักษ์ เป็็นป็รุะธ์านในการุทำหันังสิอสิญ่ญ่า
้
่
่
์
ั
ุ
่
่
่
ั
�
ิ
่
้
ั
มัล้าย แตหัวเมัองมัล้ายพากนเพกเฉย เมัอเขึ้มังวด็ขึ้นหัวเมัองเหัล้าน ่ �
้
่
่
่
�
�
�
ั
่
่
่
่
กต�อต้านขึ้�นทุกเมัอง เมั่�อความัทรุาบมัาถิ่งกรุุงเทพฯ พรุะบาทสิมัเด็็จ เมั�อ พ.ศ. ๒๓๖๙ ถิ่อเป็็นหันังสิอสิัญ่ญ่าฉบับแรุกท่�ไทยทำกับ
็
้
้
�
์
่
้
พรุะน�งเกล้้าเจ้าอย�หััว จงโป็รุด็เกล้้าฯ ใหั้เจ้าพรุะยาพรุะคล้ัง ตางป็รุะเทศในสิมััยกรุุงรุัตนโกสิินทรุมั่ทั�งหัมัด็ ๒๐ ขึ้้อ ทั�งเรุ่�อง
ั
่
่
(ด็ิศ บุนนาค) ตอมัาคอสิมัเด็็จเจ้าพรุะยาบรุมัมัหัาป็รุะย่รุวงศ ์ เขึ้ตแด็นแล้ะการุค้า มัเน�อความัโด็ยรุวมัว�า อังกำฤษรับจะเอาตััว
�
่
์
ี
ื
ุ
ยกทัพล้งไป็เมั�อ พ.ศ. ๒๓๗๕ เจ้าพระย์าไทรบรี ไปไว้เสย์เมืองอ�น มให้มารบกำวนไทย์ท ี �
่
่
ุ
ในเวล้าท่�เจ้าพรุะยาพรุะคล้ัง (ด็ิศ บุนนาค) ยกทัพล้งไป็ถิ่งน�น เมืองไทรได่้ ไทย์รับว่าจะไม่รบพงแผ่่อาณาเขึ้ตัจากำเมืองไทร
้
ั
ั
่
เจ้าพรุะยานครุศรุ่ธ์รุรุมัรุาช (น้อย ณ นครุ) ตเมัองไทรุบรุ ่ ตั่อลงไปทางเมืองแประและเมืองสะลางอ ท�งอังกำฤษและไทย์
ุ
่
�
ี
่
ุ
้
คนได็้แล้้ว จงป็รุกษากันยกทัพไป็ป็รุาบป็รุามัความัว�นวายในหััวเมัอง สัญญากำันว่าจะไม่เขึ้้าไปเกำย์วขึ้้องถึึงกำารภาย์ในบ้านขึ้อง
้
่
�
่
อ�น ๆ โด็ยยกทัพไป็ท่�เมัองตาน พรุะยาตาน่หันไป็เมัองกล้ันตัน เมืองกำลันตัันและเมืองตัรังกำานู ซึ่ึ�งได่้มาสาม์ภักำด่์ย์อมขึ้ึ�น
่
่
่
่
ั
่
่
้
�
ทัพไทยจงเตรุยมัจะยกไป็เมัองกล้ันตัน พรุะยากล้ันตันเกรุงวา ตั่อไทย์เมื�อในรัชกำาลที� ๑ ไทย์ย์อมให้เรือกำำาป�นอังกำฤษเขึ้้ามา
ี
กองทัพจะยกล้งไป็ จ้งยอมัอ�อนน้อมัสิ�งตัวพรุะยาตาน่มัาใหั ้ ค์้าขึ้าย์ในกำรุงเทพฯ โด่ย์เสย์ค์่าจังกำอบตัามขึ้นาด่ปากำเรือ
ี
์
�
่
่
�
่
สิวนเมัองอ�น ๆ เชน เมัองตรุังกาน่น�น ได็สิงขึ้้าหัล้วงไป็ แทนเสย์อากำรสนค์้า เป็นตั้น
�
ั
้
่
�
้
ั
�
่
�
่
เกล้�ยกล้อมั พรุะยาตรุังกานไมัยอมั จงต�งตนก่อมัาเป็็นพรุะยาตรุังกาน ่ หัล้ังจากน�นใน พ.ศ. ๒๓๗๕ อเมัรุิกาได็สิงทตมัาขึ้อทำ
ุ
ั
้
�
่
เมัองอ�น ๆ ท�ยอมัออนน้อมัก็คงใหั้เป็็นเมัองอย่ด็ังเด็มั แตพวกท่ หันังสิอสิัญ่ญ่า พรุะบาทสิมัเด็็จพรุะน�งเกล้้าเจ้าอย่�หััว โป็รุด็เกล้้าฯ
ั
ิ
่
�
่
่
�
่
�
่
ต�อสิ่้หัล้บหันได็้พาขึ้�นมัาท�กรุุงเทพฯ การุก็สิงบล้ง ใหั้ทำหันังสิอสิัญ่ญ่าเช�นเด็ยวกันกับท่�ทำกับอังกฤษ
้
่
่
่
ิ
ั
ครุ�นถิ่ง พ.ศ. ๒๓๘๑ ได็้เกด็ความัว�นวายขึ้�นอก เวล้าน�น ครุนถิ่ง พ.ศ. ๒๓๙๓ รุฐบาล้องกฤษคด็จะแกขึ้อความั
ั
่
ุ
้
้
�
้
ิ
้
้
ั
ั
ั
�
่
เจ้าพรุะยานครุศรุ่ธ์รุรุมัรุาช (น้อย ณ นครุ) อยท่�กรุุงเทพฯ พรุะบาท ในหันังสิอสิัญ่ญ่าจ้งแตงใหั้เซึ่อรุ์เจมัสิป็รุุกเป็็นทตมัาขึ้อแกหันังสิอ
�
่
่
่
้
สิมัเด็็จพรุะนั�งเกล้้าเจ้าอย่�หััว จงโป็รุด็เกล้้าฯ ใหั้กล้ับล้งไป็จด็การุ สิญ่ญ่าซึ่้�งเฮืนรุเบอรุนได็มัาทำไว้ แตฝ่่ายไทยบอกป็ด็ไมัยอมัแก ้
้
ั
ั
ั
้
่
�
์
�
่
�
แล้ะโป็รุด็เกล้้าฯ ใหั้พรุะยาศรุ่พิพัฒน์ (ทัด็ บุนนาค) ตอมัาเป็็น การุจงค้างมัาจนพรุะบาทสิมัเด็็จพรุะนั�งเกล้้าเจ้าอย่�หััวสิวรุรุคต
้
สิมัเด็็จเจ้าพรุะยาบรุมัมัหัาพชัยญ่าติ เป็็นแมั�ทัพล้งไป็ถิ่งสิงขึ้ล้า
้
ิ
�
ั
่
ั
่
ุ
่
่
ุ
่
เวล้าน�นได็จด็แบงเมัองไทรุบรุออกเป็็น ๓ เมัองคอ เมัองไทรุบรุ ่
้
่
เมัองสิต่ล้ แล้ะเมัองป็ล้ิศ
่
ต�อมัาใน พ.ศ. ๒๓๘๔ เจ้าพรุะยาไทรุบรุ่ขึ้อพรุะรุาชทาน
ุ
เมัองคน พรุะบาทสิมัเด็็จพรุะน�งเกล้้าเจ้าอย�หััว จงโป็รุด็เกล้้าฯ
่
่
ั
่
้
่
�
่
ุ
่
่
ิ
ใหับุตรุเจ้าเมัองไทรุบรุเด็มัเป็็นเจ้าเมัอง แตใหั้แบงท�กะบังป็าสิ ่
�
้
่
ยกเป็็นเมัองใหั้เจ้าเมัองไทรุบรุในเวล้าน�นไป็ป็กครุอง หััวเมัอง
ั
่
ุ
่
่
มัล้าย่ก็สิงบเรุยบรุ้อยนับแต�น�นเป็็นต้นมัา
่
ั
ี
ั
“ทศ์นย์ภาพขึ้องเมืองบางกำอกำ” (View of the city of Bangkok)
ู
ึ
ำ
จากำหนังสือ “บันทกำขึ้องทตัจากำขึ้้าหลวงใหญ่แห่งอ์นเด่ย์ประจาสย์ามและ
ี
โค์ช์น-ไชนา” (Journal of an embassy from the Governor-General
of India to the courts of Siam and Cochin-China) โด่ย์ จอห์น ค์รอว์เฟิิรด่
์
์
ู
ชาวพื�นเมืองปตัตัานี ซึ่�งสืบเชื�อสาย์มาจากำชาตั์พันธิ์ุ์มลาย์ ู ทตัอังกำฤษผู่้รับหน้าที�มาเจรจากำับสย์ามกำ่อน เบอรนีย์์
ึ
ั
ที�มา: https://www.silpa-mag.com/history/article_6553 ที�มา: https://www.silpa-mag.com/quotes-in-history/article_429
36